Een veilige leefomgeving

De objectieve veiligheidscijfers in Edam-Volendam laten een gunstig beeld zien: onze gemeente scoort goed qua overtredingen/misdrijven/strafbare feiten. Maar dit gegeven zegt niet alles, het gaat bijv. langs de vraag of de bewoners, bezoekers, toeristen en ondernemers veilig zijn en/of zich veilig voelen in onze gemeente. Je veilig voelen is afhankelijk van allerlei (vaak minder makkelijk te beïnvloeden) omstandigheden.
Gezamenlijk signaleren we, met bewoners, ondernemers, bezoekers en ketenpartners, ontwikkelingen in de lokale samenleving die ons zorgen baren en die stevige inzet vraagt van de gemeente en haar ketenpartners. Het gaat dan om ondermijning (verwevenheid van criminele netwerken in de reguliere samenleving), de groei van jonge aanwas in drugscriminaliteit, normloosheid, cybercrime, (zorg)fraude, verslavingsproblematiek en mensen met onbegrepen gedrag.
In de gesprekken met inwoners, ondernemers en (zorg- en veiligheidspartners) en met communicatiemiddelen blijven we sturen op verhoging van de ‘awareness’ inzake criminaliteit bevorderende aspecten alsmede de meldingsbereidheid daaromtrent (via Meld Misdaad Anoniem of rechtstreeks bij gemeente of politie). Het aantal meldingen over criminaliteit en aanverwante problematiek is lager dan in andere gemeentes, terwijl de problematiek niet kleiner is. Je kan pas handelen als je weet wat er speelt, daarom zijn meldingen belangrijk.

Een paradox in veiligheid zit in de resultaten van gerichte inzet: als die succesvol is dan lijkt het ‘aan de buitenkant’ dat er geen problemen zijn geweest. En dan kan het ‘wel met minder inzet van personeel en financiën’. Maar het succes bij met name evenementen (FC Volendam, de Kermissen, etc.) kan louter behaald worden door intensieve inzet van personeel en middelen. De kosten gaan ook hier voor de baten uit.
Dit zien we met name rond terugkerende evenementen met een groot afbreukrisico; wedstrijden van FC Volendam, de jaarlijkse Kermissen in Edam en Volendam, de Sinterklaas intocht en meerdere evenementen in de Horeca en de Haven. Om enerzijds de uniciteit van de evenementen te behouden en anderzijds die evenementen rustig en veilig te laten verlopen, is zowel vóór als tijdens het evenement een grote personele  inzet noodzakelijk. De kermissen in 2023 en 2024 zijn hier goede voorbeelden van. De preventieve inzet van mensen en technisch ondersteunende middelen en de overduidelijke zichtbaarheid leidt tot reacties van het publiek dat ze zich veilig voelen. Juist het voorkomen en indammen van mogelijke escalaties geeft dit gevoel. Daar is de inzet voor nodig.

Onveiligheid heeft altijd sociale componenten: een slachtoffer en diens omgeving maar ook een dader en het huishouden waar hij/zij in leeft. Bij situaties van onveiligheid in huishoudens of buurten, zijn er vaak partners betrokken vanuit het zorgdomein (verwarde personen, overlast op straat, huiselijk geweld, jeugdzorg, ernstige verslaving, etc.). De gemeente verbindt veiligheidspartners en zorgpartners aan elkaar om situaties van onveiligheid te voorkomen of zo snel mogelijk beheersbaar te krijgen. Vanuit een gedragen meerjarenvisie (De Veiligheidsagenda 2024-2027) is structurele investering nodig waarbij er een focus is op de jeugd. Dit is en blijft echt mensenwerk, steeds meer ondersteund door technologische middelen. Dat vertaalt zich in een passende formatie en kwaliteit om samen met de in- en externe partners gedurfd maar effectief beleid te maken en uit te voeren.

De illegaliteit, criminaliteit, de teelt / productie van- en handel in drugs kunnen voor sommige jongeren / inwoners een grote verleiding zijn om makkelijk aan veel geld te komen. Geld dat daarna weer ingezet wordt om zaken aan te schaffen en invloed te hebben in de reguliere maatschappij. De gemeente spant zich in om deze aantrekkingskracht op met name jongeren te verkleinen en om de mogelijkheden tegen te gaan om op deze manier geld te verdienen in onze gemeente. Het in juli 2023 aan de gemeenteraad gepresenteerde Ondermijningsplan is de leidraad voor de aanpak Ondermijning.
Sleutelbegrip in veiligheid is informatie. Prof. Dr. Cyrille Fijnaut zei het ooit treffend: ”De overheid weet niet wat ze weet”. Het ontsluiten van data en informatie is cruciaal en bepalend voor succesvol interveniëren. Het is van groot belang om informatie gestuurd te gaan werken, uiteraard AVG-proof. Het zicht krijgen op zogenoemde verwonderpunten die bijvoorbeeld onderliggende criminele activiteiten veronderstellen is van groot belang. Het creëren van een Informatie Knooppunt Ondermijning (IKO) is een must om de komende jaren de operationele activiteiten inzake Ondermijning en later Openbare Orde, Veiligheid en Handhaving te sturen.

Rick Beukers

Rick Beukers

Een andere component van veiligheid is het voorkomen en bestrijden van branden en ook crisis-beheersing. Onze brandweerzorg is regionaal georganiseerd bij de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland (VrZW). De VrZW is een gemeenschappelijke regeling, de burgemeester is lid van het bestuur.

De VrZW zorgt voor de inzet bij rampen en crisis. Daarvoor is een werkwijze ingericht waarbij politie, brandweer, GHOR, gemeente en andere partners integraal sturing geven aan het voorkomen en beheersen van grote incidenten of crisissituaties. Deze crisisstructuur wordt regelmatig geoefend met bestuurders, ambtenaren en operationele diensten.

Rick Beukers en Marisa Kes

Rick Beukers

Rick Beukers

De overheid heeft de regie als het gaat om de brede en integrale aanpak van onveiligheid. Maar nog belangrijker is de rol die ze heeft in het creëren van veiligheid. Dat kan de overheid niet alleen. Dat kan louter in nauwe samenwerking met de bewoners en ondernemers. Maar ook in samenwerking binnen de entiteit gemeente zelf. Er zal gewerkt worden aan bewustwording omdat veiligheidsproblematiek vaak ook ontstaat omdat op andere terreinen zaken niet goed of adequaat zijn afgestemd. Het is van belang dat ambtenaren en bestuurders geïnformeerd, getraind en geïnspireerd worden om zich ook bewust te zijn van hun rol in  veiligheids-denken en veiligheidsproblematiek. Daarom sturen we op bewustwording: Als je het niet weet, dan zie je het ook niet. De gemeentelijke organisatie wordt bewust gemaakt van oorzakelijkheden
van criminaliteit.

Rick Beukers

Rick Beukers

Rick Beukers

Weerbare mensen kunnen voor hun eigen wensen, grenzen en behoeften opkomen en houden daarbij over het algemeen rekening met wensen, grenzen en behoeften van een ander. Maar in elke cultuur passen mensen zich aan waarden en normen van die cultuur aan. Tenminste, als ze onderdeel van die cultuur willen blijven. De gewoontes binnen de cultuur worden dan ook leidend voor de keuzes en beslissingen die mensen nemen. En dat gaat niet altijd soepel. Het bespreekbaar maken van ongewenste gebruiken en gewoontes
blijkt niet altijd makkelijk, soms onmogelijk. Tot nu. Met verschillende programma’s en interventies zetten we samen met onze partners in op het verhogen van de weerbaarheid van bewoners en ondernemers, van de gemeentelijke organisatie en de partners waarmee we werken in de gemeente. Dit doen we door bewustwording te creëren en met bewoners in te zetten op cultuurverandering. Cultuurverandering door handelingsperspectief te bieden door de beweging op gang te brengen waar steeds meer bewoners en ondernemers bij kunnen aansluiten. Zo ontstaat weerbaarheid tegen ongewenst cultuurgedrag, met name als het gaat om drank- en middelengebruik. Het vergroten van de weerbaarheid hiertegen is ook van belang als het gaat om (potentiële) slachtoffers en daders van criminaliteit in de gemeente. Het verhogen van de weerbaarheid is de rode draad in deze Veiligheidsagenda. Of het nu gaat om digitale weerbaarheid tegen eenzijdige beïnvloeding, om weerbaarheid tegen de verlokkingen van criminele verdienmodellen of om weerbaarheid bij groepsgedrag.

Rick Beukers

Rick Beukers

Rick Beukers

We willen de daadkracht bij overheid en (keten)partners in de repressieve aanpak van criminaliteit vergroten. De overheid komt met haar (keten)partners op voor het algemeen belang en neemt stelling tegen onveiligheid en criminaliteit in al haar verschijningsvormen. Dit kan de overheid met haar partners op verschillende manieren doen. Belangrijk hierbij is dat dit zichtbaar gebeurt. Hierbij worden de volgende methodieken onderscheiden.
-   Bestuurlijk instrumentarium: het geactualiseerde bestuurlijk instrumentarium wordt bij het aantreffen van misstanden ingezet.
-   Versterking samenwerking ketenpartners: de aanpak van onveiligheid kan niet succesvol zijn zonder dat dit gebeurt vanuit het adagium: ‘één overheid’. De samenwerking met de verschillende ketenpartners moet gewaarborgd zijn.
-   Aanpak fenomenen: Er zal waar nodig projectmatig en incidenteel (‘going concern’) gestuurd worden op aanpak van onveiligheid en criminaliteit.
-   Intensivering cameratoezicht: aantoonbaar effectief gebleken, onderzoeken we de mogelijkheid tot uitbreiding van het live uitkijken tijdens weekenden en evenementen

Rick Beukers

Rick Beukers

Edam-Volendam organiseert jaarlijks diverse evenementen, variërend van kleinschalige tot grotere evenementen met regionale impact. Veiligheid is hierbij essentieel, zowel voor bezoekers als voor organisatoren, en vereist een zorgvuldige voorbereiding in samenwerking met partners zoals politie, VRZW, GHOR en het OM. De kersmisweek, met de Edamse en Volendamse kermis als hoogtepunten, is het belangrijkste evenement van het jaar. Ook de rol van de gemeente in samenwerking met ketenpartners zal verder worden geprofessionaliseerd.
FC Volendam speelt minimaal 17 thuiswedstrijden per jaar, wat elke wedstrijd tot een evenement maakt met ongeveer 8000 bezoekers. Dit vraagt om een hoge mate van samenwerking met betrokken partijen om de veiligheid op Eredivisie-niveau te waarborgen. Volendam heeft als uitgaansgebied ook een regionale uitstraling, wat vraagt om extra aandacht voor alcohol- en middelengebruik. Investeren in een goede samenwerking met de horeca zal bijdragen aan een cultuurverandering en verantwoord gedrag.
Als toeristische topbestemming vereist Edam-Volendam extra inspanningen om de veiligheid van toeristen te waarborgen. Dit levert voordelen op voor zowel de ondernemers als de gemeente, maar vergt gezamenlijke inzet voor een veilige en prettige ervaring voor bezoekers.

Rick Beukers

Rick Beukers

Rick Beukers