Financiën

KN26 Herinrichten milieustraat Volendam
De gemeenteraad heeft de wens geuit dat de milieustraat in Volendam open dient te blijven. Dit betekent dat onderzocht moet worden of investeringen noodzakelijk zijn om de huidige inrichting te verbeteren. De huidige situatie kent een aantal knelpunten:•   De inrichting van de milieustraat is niet optimaal. Het bordes is klein, niet alle afvalfracties kunnen worden aangeboden, en voertuigen kunnen niet rondrijden. Voor de afvoer van puin door bedrijven worden containers op de gemeentewerf gebruikt, wat de situatie onoverzichtelijk maakt. Om tot een veilige en overzichtelijke situatie te komen, zal een bordes moeten worden gerealiseerd met ruimte voor meerdere containers, los van de gemeentewerf.•   Er is momenteel geen toegangscontrole bij de milieustraat. Toegang op basis van de milieupas, die elk huishouden bezit, is wenselijk. Hiervoor dient het toegangssysteem aangepast te worden.•   Gemeentelijk personeel moet zich verplaatsen via de milieustraat om de kantine te bereiken. Dit is vanuit veiligheidsoogpunt onwenselijk.•   De toegang tot de milieustraat is nu gelijk aan die van de gemeentewerf. Bij het blijven innemen van bedrijfsafval en het invoeren van toegangscontrole zullen er naar verwachting wachtrijen ontstaan. Dit is niet wenselijk voor personeel dat naar de gemeentewerf moet.Om bovenstaande punten te kunnen realiseren, is een herinrichting van de milieustraat en gemeentewerf noodzakelijk. De totale investering wordt op een globale schatting van € 1.500.000 gebracht, opgebouwd uit:•   € 1.400.000 voor de uitbreiding van het bordes en de herinrichting van de milieustraat en gemeentewerf,•   € 50.000 voor aanpassing van het toegangssysteem,•   € 50.000 voor het verplaatsen van de toegang tot de gemeentewerf en het aanbrengen van een veilige looproute.Toelichting op samenhang met andere voorstellen:De in dit voorstel genoemde investeringen staan los van de voorstellen KN25 “Wijziging op inzameling bedrijfsafval (voorstel 23a)” en KN26 “Tariefdifferentiatie huishoudelijk afval”. De maatregelen met betrekking tot de inzameling van bedrijfsafval worden namelijk inhoudelijk behandeld in voorstel 23a. Dit voorstel omvat een investering in een weegbrug, maar die investering maakt geen deel uit van het onderhavige voorstel.Voorgestelde besluitvorming:Wij stellen voor om op dit moment nog geen investeringskrediet beschikbaar te stellen. In de Omgevingsvisie is namelijk opgenomen dat het industrieterrein aan de Julianaweg binnen tien jaar wordt herbestemd voor wonen en werken. Bedrijven met een milieuzone, waaronder de milieustraat, zullen dan verplaatst worden naar een nieuw bedrijventerrein in de Purmer. Het is daarom van belang eerst duidelijkheid te verkrijgen over of, en wanneer, verplaatsing plaatsvindt voordat tot investering wordt overgegaan. De precieze afmeting van de milieucontour van de milieustraat wordt uitgezocht.Financiële consequenties:Dit voorstel heeft op dit moment geen gevolgen voor het saldo van de begroting. Mocht echter besloten worden om de genoemde investering van € 1.500.000 alsnog te realiseren, dan zou dit – uitgaande van een gemiddelde kapitaallast van 5% – een structurele last van circa € 75.000 per jaar betekenen.

KN26 Tariefdifferentiatie huishoudelijk afval
De gemeenteraad heeft bij de behandeling van het grondstoffenplan uitgesproken dat het principe ‘de vervuiler betaalt’ moet worden toegepast bij de inzameling van huishoudelijk afval. Dit houdt in dat inwoners betalen naar rato van de hoeveelheid afval die zij aanbieden. Dit kan worden gerealiseerd door verschillende tarieven te hanteren op basis van de hoeveelheid afval. Dit noemen we tariefdifferentiatie.Huidige situatie:Op dit moment zijn de kosten voor afvalverwerking hoger dan de opbrengsten uit de afvalstoffenheffing. In de jaarrekening 2024 was er een tekort van € 750.000, wat overeenkomt met een dekkingspercentage van 88%.Voorgestelde verandering:Wij stellen voor om tariefdifferentiatie in te voeren met ingang van 2027, zodat de afvalstoffenheffing kostendekkend wordt. In 2026 vindt een testfase plaats ter voorbereiding op de daadwerkelijke invoering. Deze periode is nodig voor het aanpassen van verordeningen, het inregelen van systemen en het uitvoeren van communicatie richting inwoners. In de bereking voor de kostendekkendheid is al rekening gehouden met een jaarlijkse stijging van het tarief met 5%. Daardoor loopt het tekort geleidelijk terug. Het tekort van € 750.000 in 2024 is dus incidentieel en kan niet als structureel tekort worden beschouwd.In de praktijk betekent dit dat we structureel niet meer dan ongeveer € 450.000 extra aan inkomsten mogen realiseren. Daarmee zouden we vanaf 2028 zelfs boven de 100% kostendekkendheid uitkomen, maar dat moment ligt nog ver in de toekomst. We toetsen de kostendekkendheid jaarlijks en zullen zo nodig bijsturen.Het bedrag van € 450.000 is gebaseerd op een gefaseerde invoering van tariefdifferentiatie. Het is niet haalbaar om in het eerste jaar een volledige tekort van € 750.000 te dekken; dat zou een te grote stap zijn voor de inwoners.Testfase 2026:In 2026 voeren we een testfase uit waarin systemen worden getest, verordeningen worden aangepast en inwoners worden geïnformeerd. In deze fase worden al wel bepaalde investeringen gedaan, maar er zijn nog geen structurele baten uit tariefdifferentiatie.Noodzakelijke investeringen:Om tariefdifferentiatie mogelijk te maken, is het nodig te investeren in onder andere ondergrondse containers en extra containers voor plastic, metaal en drinkpakken. Wij stellen voor om hiervoor jaarlijks een investeringskrediet van € 200.000 beschikbaar te stellen tot en met 2029.De hiermee samenhangende kapitaallasten (rente en afschrijving) starten in 2027 en bedragen:•   2027: € 20.000•   2028: € 40.000•   2029: € 60.000•   2030: € 80.000De kapitaallasten nemen jaarlijks toe als gevolg van de cumulatieve inzet van jaarschijfkredieten.Effect op het begrotingssaldo:De verwachte extra opbrengsten van tariefdifferentiatie, na correctie voor de kapitaallasten, zijn:•   2026: € 0 (testfase; nog geen structurele baten of lasten)•   2027: € 430.000 •   2028: € 410.000 •   2029: € 390.000 Let op: deze toelichting heeft alleen betrekking op de exploitatiebudgetten (de jaarlijks terugkerende inkomsten en uitgaven). De investeringskosten brengen kapitaallasten met zich mee, die apart worden toegelicht.Vanaf 2027 leidt dit voorstel structureel tot een verhoging van het begrotingssaldo van circa € 450.000.

Terugdraaien KN26 Tariefdifferentiatie huishoudelijk afval
Voorgesteld wordt om het eerder gecommuniceerde plan rondom de invoering van tariefdifferentiatie bij de inzameling van huishoudelijk afval volledig terug te draaien. Dit betekent dat de in 2025 gecommuniceerde uitgangspunten en voorstellen, waaronder het invoeren van verschillende tarieven op basis van de hoeveelheid aangeboden afval, de geplande testfase in 2026 en de voorgenomen investeringen in ondergrondse containers en aanvullende voorzieningen, niet worden doorgevoerd. In plaats daarvan wordt er een nieuw participatietraject gestart, waarbij inwoners, ondernemers en andere betrokken partijen actief worden betrokken. Tijdens dit traject wordt samen gekeken naar de toekomstige inrichting van de afvalinzameling, de financiële consequenties en de haalbaarheid van verschillende opties. De resultaten van deze participatie worden begin 2026 aan de gemeenteraad voorgelegd, waarna de raad kan besluiten over een nieuw beleid en de bijbehorende financiële uitwerking. Omdat de besluitvorming rondom dit thema nog niet is afgerond, worden alle eerder geraamde cijfers, waaronder de veronderstelde extra opbrengsten en investeringsbedragen, teruggedraaid. Dit zorgt ervoor dat er een realistische raming kan worden opgesteld van de huidige status van het plan en de financiële gevolgen. Tot die tijd blijven de huidige afspraken en werkwijzen rondom de inzameling van huishoudelijk afval ongewijzigd. Dit voorstel leidt met ingang van 2027 tot een structurele verlaging van het saldo begroting van € 450.000.

KN26 Implementatiekrediet Tariefdifferentiatie huishoudelijk afval jaarschijf 2026 tot en met 2029
Wij stellen u voor om een structureel investeringskrediet van € 200.000 beschikbaar te stellen voor de invoering van tariefdifferentiatie bij de inzameling van huishoudelijk afval vanaf het jaar 2026 tot 2029. Deze investering is nodig voor onder andere ondergrondse containers en extra containers voor plastic, metaal en drinkpakken.De kapitaallasten starten in 2027 en nemen jaarlijks toe door de gefaseerde inzet van jaarschijfkredieten. De kapitaallasten leiden in de jaren 2027 tot en met 2029 tot een verlaging van het saldo begroting van respectievelijk € 20.000, € 40.000 en € 60.000.

KN26 Vervanging en uitbreiding van de weegbruggen (Wijziging op Inzameling bedrijfsafval (voorstel 23a)
Wij stellen u voor een investeringskrediet van € 400.000 beschikbaar te stellen voor de vervanging en uitbreiding van de weegbruggen op de milieustraat Volendam. Deze investering is nodig om bedrijfsafval tegen marktconforme tarieven te kunnen blijven accepteren.De kapitaallasten worden berekend over een afschrijvingsperiode van 10 jaar en bedragen € 40.000 per jaar vanaf 2027. Dit voorstel leidt vanaf 2027 tot een verlaging van het saldo begroting van € 40.000.

Terugdraaien KN26 Implementatiekrediet Tariefdifferentiatie huishoudelijk afval jaarschijf 2026 tot en met 2029
Wij stellen voor om af te zien van het structureel beschikbaar stellen van een investeringskrediet van € 200.000 voor de invoering van tariefdifferentiatie bij de inzameling van huishoudelijk afval vanaf het jaar 2026 tot 2029. Dit betekent dat er geen investeringen worden gedaan in onder andere ondergrondse containers en extra containers voor plastic, metaal en drinkpakken. Door het niet verstrekken van dit krediet vervallen de bijbehorende kapitaallasten. Dit leidt tot een jaarlijkse verhoging van het saldo van de begroting in de jaren 2027 tot en met 2029 van respectievelijk € 20.000, € 40.000 en € 60.000.

Terugdraaien KN26 Vervanging en uitbreiding van de weegbruggen (Wijziging op Inzameling bedrijfsafval (voorstel 23a)
Wij stellen voor om het eerdere besluit tot het beschikbaar stellen van een investeringskrediet van € 400.000 voor de vervanging en uitbreiding van de weegbruggen op de milieustraat Volendam terug te draaien. De investering, die oorspronkelijk noodzakelijk werd geacht om bedrijfsafval tegen marktconforme tarieven in te kunnen voeren, wordt hiermee gecorrigeerd. Door het terugdraaien van dit voorstel vervallen de eerder geraamde kapitaallasten van € 40.000 per jaar vanaf 2027. Deze bijstelling leidt met ingang van 2027 tot een structurele verlaging van het saldo begroting van € 40.000.

Huishoudelijk en bedrijfsafval kostendekkend maken
In de begroting 2026 en verder is nog geen rekening gehouden met mogelijke wijzigingen in de inzameling van huishoudelijk en bedrijfsafval. Eerst wordt hiervoor een participatietraject gestart waarbij inwoners en ondernemers worden betrokken. De resultaten worden begin 2026 aan de gemeenteraad voorgelegd, waarna de raad kan besluiten over nieuw beleid en de financiële gevolgen. In de begroting 2026 en meerjarenraming 2027-2029 is al een jaarlijkse stijging van het tarief reiniging en afvalstoffen van 5 procent verwerkt. Toch blijkt uit de meest recente cijfers dat er in 2029 nog steeds geen volledige kostendekkendheid wordt bereikt.  Een betere kostendekkendheid kan gerealiseerd worden door lagere kosten en/of hogere inkomsten. Omdat een forse kostenverlaging op dit moment nog niet realistisch is, stellen wij voor om de inkomstenraming te verhogen. Daarmee worden de lasten evenwichtiger verdeeld, blijft de financiële positie stabiel en ontstaat ruimte om te investeren in efficiëntere en duurzamere afvalinzameling. Bovendien kan de gemeenteraad bij het vaststellen van de begroting 2027 en verder altijd opnieuw keuzes maken. Dit voorstel leidt in de jaren 2027 tot en met 2029 tot een verhoging van het saldo begroting van respectievelijk € 200.000, € 400.000 en € 600.000.

Opvoering investering Openbare verlichting project Oosthuizen Noord
Voor het project Oosthuizen Noord is het noodzakelijk om een nieuwe eigen ov-voedingskabel aan te leggen. De kosten voor deze aanleg zijn geraamd op circa €100.000. Om de geplande opleverdatum van november 2026 te kunnen halen, is het noodzakelijk om het extra budget van €100.000 beschikbaar te stellen. De investering wordt over een periode van 20 jaar afgeschreven, wat leidt tot een structurele kapitaallast van circa €5.000 per jaar, ingaande vanaf 2027. Dit voorstel leidt tot een structurele verlaging van het saldo begroting vanaf 2027 met € 5.000.