Aan de leden van de raad

We hebben er met elkaar hard aan gewerkt en daarom presenteren wij u met gepaste trots deze digitale begroting van de gemeente Edam-Volendam 2026-2029. Het opstellen van deze meerjarige begroting is complex geweest. Naast het verwerken van de vastgestelde uitgangspunten op bijvoorbeeld loon- en prijsstijgingen zijn de budgetten geactualiseerd naar de komende jaren. De inflatie en ook de rente laten, met het opstellen van deze begroting, een dalende lijn zien. Desalniettemin ziet het college toch een aantal forse kostenstijgingen die een negatief effect hebben op de begroting voor 2026 en verder. In de eerder uitgebrachte Kadernota zijn deze grotendeels al genoemd. Op de volgende pagina's vindt u een toelichting over de opzet van de begroting en de uitgangspunten waarmee rekening is gehouden in de totstandkoming van deze begroting.

Toekomstperspectief
Wij zijn van mening dat we, ondanks de komende verkiezingen, naar de toekomst moeten blijven kijken voor onze inwoners. Dit betekent enerzijds dat we de ogen niet moeten sluiten voor onze financiële positie de komende jaren, en dat anderzijds de ruimte moet worden gezocht om te blijven investeren. Investeren doen we met het ontwikkelen van woningbouwplannen, verbeteren van de dienstverlening en ook openbare buitenruimte. Om dit mogelijk te maken vinden wij het ook belangrijk om te investeren in een kwalitatief goed openbaar bestuur. Zonder een goede ondersteuning vanuit de organisatie kunnen ambities en plannen niet gerealiseerd worden. Met de beperkte ruimte die beschikbaar is in deze begroting gaan we werken om ons leefklimaat verder te verbeteren en kunnen we een toekomstperspectief aan onze jeugd bieden als het gaat om wonen en werken.

Vertrouwen
Een positief resultaat in de begroting voor de komende jaren vinden wij erg belangrijk. Het geeft de ruimte die in onze ogen noodzakelijk is om onze gemeente verder te ontwikkelen en kansen te bieden voor onze inwoners. Dat geeft vertrouwen. Ondanks de ombuigingen die velen van u in meer of mindere mate gaan raken, kunnen de plannen met betrekking tot de woningbouw in de Lange Weeren en de ontwikkeling van het bedrijventerrein in de Purmer doorgang vinden.

Gemeentefonds
Zoals u van ons gewend bent beslaat ook deze meerjarige begroting een periode van vier jaar. De ervaring leert dat vooruitkijken jaarlijks weer een uitdaging blijkt. De financiële verhouding tussen het Rijk en de gemeenten blijft zoals eerder gemeld onder druk staan. Voor 2026 en 2027 zijn vanuit het Kabinet tijdelijke oplossingen gevonden. In eerdere begrotingen is uitvoerig toegelicht dat de financiële positie van de meeste gemeenten er niet rooskleurig uitziet. Een korting op het gemeentefonds dwingt gemeenten om maatregelen te treffen. De inkomsten uit het gemeentefonds dalen in 2028 en 2029 aanzienlijk ten opzichte van 2026 en 2027. Tot op heden heeft het Kabinet nog geen besluiten genomen die de financiële verhouding verbeteren. Een lange termijnvisie op het financieel beleid wordt, door de huidige financiële verhouding met het Rijk, bemoeilijkt. In deze begroting zijn de ombuigingsvoorstellen daadwerkelijk verwerkt voor zover deze betrekking hebben op het begrotingsjaar 2026. Voor enkele ombuigingen voor de jaren 2027 en verder zullen door uw raad nog concrete besluiten moeten worden genomen na vaststelling van deze begroting.

Uniek
Deze begroting komt voort uit een gezamenlijk proces en een unieke werkwijze. Een werkwijze die overigens door andere gemeenten met belangstelling is gevolgd. Het is ook een complexe begroting. Dit vanwege het feit dat het Kabinet afgelopen zomer is gevallen en daarmee de landelijke discussie over een afdoende bekostiging van de gemeentelijke taken verder weg is gezet in de toekomst. In de vorige begroting leek het ravijnjaar nog in 2026 plaats te gaan vinden maar dit moment is nu twee jaar naar achter geschoven. Dit betekent dat verder gewerkt is vanuit de Kadernota die in 2025 is vastgesteld. Voorstellen zijn verder uitgewerkt, gewijzigd of heroverwogen. We verwachten dat ook een volgend college stevige keuzes moet maken bij het opstellen van een sluitende begroting.

Tot slot
We zijn de raad dankbaar voor de goede samenwerking en blijven ook in 2026 graag met u in gesprek over alle ontwikkelingen in onze mooie gemeente.

Het college